Thursday, February 27, 2014

Rian Interview Tuah Tikah Aherhmi?

                                           
              Rian tlaih na duh maw? Rian ngeimi si na duh maw? Rian tha na duh maw? Na duhmi rian paoh ah a tlamtlingmi na si khawhnak hnga ding caah, interview tuah na thiamnak lai hi ca hi rel hrimhrim.  

Job Interview tuah tik ah, bia phun 3 in hal asi tawn.

(1) Rian nan rak tuan ciami kong;
(2) Nangmah pumpak kong;
(3) Na sawkmi rian kong an si.

Timhlamh Chung Aherh

Rian sawk tikah, phit dingmi interview a cheu cu kanan an si;  a cheu cu ziaza kong; acheu cu psychological questions an si. Acheu a hmanmi aphi theih a har. Acheu cu thluak a rang maw ranglo timi hniksaknak bia an si. Tahchunhnak ah, nikhat ah voi zeizat dah na kut na tawl? ti te hna an si. Ruah phak lo bia an si caah, chimsual an fawite. Cucaah interview tuah tikah, ahlankan in timhlamh le ruah chung cia a a herh.
Interview tuah tikah timhtuah a herhmi hna cu:-

(1) Thilri thiang tein hruk ding; ngeihmi lakah a tha bik le aa tlak bik hruk ding; 
(2) Taksa thianghlim te le virvar tein um kal ding;
(3) Mithmai panh te um zum ding; Mirh le nih bu tein biaruah le leh zong a tha bikmi pakhat                     asi. Mirh caan le mirh lo caan theih bel a hau.
(4) Interview tuahtu nih an halmi bia tha tein ngai hmasat. Na fian hnu lawngah leh ding. Zawn damh 
     in, bia leh lo ding. 
(5) Thut tikah, kha doh lo ding le kuhsih in thut lo ding. Thathu thut in kawi nawnnak le uai 
      hianghnuang le mithmaichia in thutdir lo ding. 
(6) Interview chung luh hnu ah telephone i tlaih peng le thil dangdang hna deh peng lo ding asi. 
     Zeicatiah rian aa sehchih lo tiah ruah sual a fawite. 
(7) Hrukaih tikah, nu caah, a hot-shot tukmi thil hna hruk lo ding le tang hna a lang tukmi angki hruk
      lo ding asi. 
(8) Nu zong pa zong Jean tawhrolh zohchia tukmi le thilri thlai tukmi he kal lo ding asi.


Interview ah thil hruk ning


A hot tukmi hnukba lang thilri hruk lo ding


A ho hi dah na hire duh deuh hnga?


                     Ngu hlah. Thathut rian asi.


Ralrin Dingmi Biahalnak

Atanglei biahalnak hna hi, company kip nih hal pengmi bia an si. Mah hi vial na zoh le thiam khawh ahcun, rian hire tu thinlung cu na ton bak ko lai. Kulhnak chungah Laiholh in tawi tein ka van leh. Mirang ca tu tling tein ka tial.



(1) Work History
               Na tuan ciami rian kongkau, address, company min, nilethla, lahkhah, boss kong theih viar a hau. Cucu zeika zawn paoh an hal khawhmi asi.

·        Name of company, position title and description, dates of employment
 (Company min? Na reng? Tuan lio nithla hna?)
·        What were your starting and final pay rate? (Aa thawknak le a donghnak lahkhah?)
·        What were your responsibilities? (Na tuanvo zeidah an rak si?)
·        What major challenges and problems did you face? How did you handle them?
(Zeitindah na harh bikmi le piahtana na ton bikmi an si? Cucu zeitindah na tuah hna?)
·        What have you learned from your mistakes? (Na palhnak in zeidah fimnak na lak?)
·        What did you like or dislike about your previous job? (Na rian na duhnak le duhlonak kong chim?)
·        What was the biggest accomplishment / failure in this position? (Na tuanmi ah a tlamtling bik le tlamtling lo bik mi zeidah an si?)
·        What was it like working for your supervisor? (Supervisor ca riantuan khi zeidah a lawh?)
·        What do you expect from a supervisor? (Supervisor sin in na ruahchanmi zeidah a si?)
·        What problems have you encountered at work?  (Rian ah zeibantuk harnak dah na ton?)
·        Why are you leaving your job? (Zeicadah rian ban na timh?)
·        Why did you resign? (Zeicadah na rian in na dinh?)
·        Why did you quit your job? (Zeicadah na rian na ban?)
·        What have you been doing since your last job?  (A hnu bik na rian hnu ah zeidah na tuan ti?)
·        Why were you fired? (Zeicadah an in phuah/fire?)

 (2) About You (Nangmah kongah biahalnak)
              Riantuan tikah mifel, zumhtlak le lahkhah pek in hire phu asi lai maw timi hngalhnak caah halmi biahalnak an si. Psychology biahalnak tampi aa tel kho.

·        What is your greatest weakness? (Na derthawmnak bik zeidah a si?)
·        What is your greatest strength? (Na thawnnak bik? Na thiammi?)
·        How would you describe yourself?  (Na kong zeitindah na chim ning asi lai?)
·        Describe your work style. (Na riantuan ningcang chim tuah?)
·        How many hours do you normally work? (Suimilam zeizat dah punghman ah na tuan tawn?)
·        How do you handle stress and pressure? (Lungretheihnak le hnawhchihnak zeitindah na phisin?)
·        What motivates you? (Zei nih dah na lung an thawher tawn?)
·        Are you a self-motivator? (Mah tein lungthawhter khawhnak na ngei maw?)
·        What are your salary expectations?  (Lahkhah zeizatdah na ruahchan?)
·        Tell me about yourself. (Na kong tlawmte in ka chim tuah?)
·        What is your highest level of grade/degrees? (Catang le degree sangbik na limmi zeidah asi?)
·        Tell me you previous job experience? (Rian na tuan bal cangmi na experience ka chim tuah?)
·        What did you do in that company (Cu company ah zeidah na tuahmi a si?)
·        What do you do for a living? (Pawcawmnak rian ah zeidah na tuan?)
·        What has been the greatest disappointment in your life? (Na nunnak ah na lung a rawkbimi?)
·        What do people most often criticize about you? (Mi nih an in mawhchiat bikmi zeidah asi?)
·        When was the last time you were angry? What happened? (Ahnu bik na thin hunmi? Zeidah a cang?)
·        Do you prefer to work independently or on a team? (Mahte lawng maw, abu he dah tuan na duh?)
·        What type of work environment do you prefer? (Zeibantuk rian phunphai dah na duh bik?)
·        How do you evaluate success?  (Awngmin ti khi zeitin dah na hmuh ning a si?)

(3) About the New Job and the Company (Na sawkmi rian thar kong)
·        What interests you about this job? (Mah hi rian hi zeicadah na lung in na duh?)
·        Why do you want this job? (Zeicadah hi rian hi na duh?)
·        What applicable attributes / experience do you have? (Hi rian he aa tlakmi zeidah na tuan bal?)
·        Are you overqualified for this job? (Hi rian caah na tling tuk lehpek maw?)
·        What can you do for this company? (Hi com caah zeidah na tuah khawhmi a um lai?)
·        Why should I hire you? (Zeicadah kan in hire lai?)
·        Why are you the best person for the job? (Zeicadah mah hi rian caah mitha bik na si lai?)
·        What do you know about this company?  (Hi company hi zeitindah na hngalh ning asi?)
·        Why do you want to work here? (Zeicadah hika ah hin riantuan na duh?)
·        Are you willing to travel?    (Khual tlawn ding tah na si kho lai maw?)
·        What is good customer service?  (Zeibantuk khi dah, mi chonhbiak thiam ti khi a si hnga?)
·        How long do you expect to remain employed with this company? (Hi ka ah zeican dah na tuan lai?)

(4) Temporary Job Interview Questions
Are you more interested in long term or short term placements? (Caan sau/tawi rian zeidah na duh?)
·        Describe your ideal co-workers (Na duhbikmi tuanpi hawi khi zeidbantuk dah a si?)
·        Do you think a temporary job will be a good fit for you? (Temp rian hi na caah a tha lai maw?)
·        How easily do you assimilate into a new environment? (Hmunhma thar na ziak colh lai maw?)
·        How would your colleagues describe your personality? (Na tuanpi hawi nih, na ziaza zeitindah an ti?)
·        If a permanent position became available, would you be interested?  (Ahmunmi rian um sehlaw, na duh lai maw?)
·        What hours are you available?  (Zeitik caan dah na manh?)
·        What interests you about working a temp job? (Zeicadah temporary rian na duh?)
·        What personality traits do you possess that make you suited to temporary work? ( Zei bantuk ziazia ruang le sining ruang ah dah temporary rian he na tlak deuhnak a si?)

Hrial Hrimhrim Ding

Interview na tuah lai ah, hi hna hi na ralrin hrimhrim lai lo. 
(1) Zu le ritnak si-ai na ding bak lai lo (drug test tuah tikah na sung sual lai)
(2) Bing aa telmi oxecodon sii tibantuk hna hi din lo ding a si.
(3) Thilri zoh dawh lo le tawhrolh thlai derdawr he hna kal lo ding
(4) Sam hriah lo le hnawm berbur in kal lo ding
(6) Hnuk hna a lang dengmangmi angki phunphai hruk lo ding
(7) Ngapih, ngachoh tibantuk kiomi rim hna nam cercur in kal lo ding
(8) Khaini hmawm bu, cakuat zuk bu, kuva khai bu in interview tuah lo ding
(9) Na haa thiang tein tawl i na ka namter lo ding asi
(10) Mitmui hmaichia pi in rian va kawl hlah. Rian chia dah tilo cu na hmu lai lo.



           Zu din hnu ah interview va tuah hlah. 

Acunglei bantuk hna hi na hrial lo ahcun, rian-tha mi cu na hmu hrimhrim lai lo. Aamawh khan khawh asi.


                Hitin na lung a awk ko lai


Tuah Hrimhrim Ding

(1) Hmaipanh tein mirh peng i zuam. Na hmaipanh ahcun 50% cu na hmuh cang.
(2) Thilri thianghlim ten na hruk lai (DRESS FOR SUCCESS)
(3) Na sam tha tein hriah ding. Buar therthur in rian va kawl hlah.
(4) Rim thawtnak zihmui te hna tlawmpal i toih ding
(5) Haa thiang tein tawl ding (USA ah ha that cu an uar tuk)
(6) Mi upat hmaizah pek thiam ding
(7) A herhmi le aa tlakmi question te lawnghal ding
(8) Vikvak tein um le mit zong thathu mit phun in au lo ding
(9) Kutlaih an hman ahcun an kut tlaih philh lo ding
(10) Rian na hmuh lo zong ah hihi va chim zungzal. THANK YOU! Cuti na chim ahcun a hnu na rat than sual ahcun na caah lam tampi na sialta asi.



Rian na sawk lio ah hitin va mirh hrimhrim


Hmaipanh tein um. 50% cu na hmuh cang ti tluk asi

Bia donghnak: Hi vial na thiam ahcun Job Interview cu na awng bak cang. Zei company paoh ah interview na tuah kho cang? 

Rian na duhmi paoh na hmu kho cang?

               
         Rian ka hmu cang. I got a job.


    Reference:
Images are from www.bing.com





Zaih-Saa-3 (Mandalay Ah Laipa An Hlenak)

Kawlram cu hlenthawi le firtlei a rak tam hringhran. Mi hlen in aa cawmmi an rak tam tuk. Mihlen khawh kha, thilti khawh ah ruat in, mihlen in nupi fate cawmmi an rak tam tuk. Mandalay college ka kai lio ah thil a cangmi tete ka ruah ah, hlenthawi in minung zeizat dah an paw an va cawm hnga timi hi ruah ah, khuaruahhar a si.

A kum khatnak ka kai lio (1985) ah, Laitlang in ka hawipa cu ka umnak sawng "Kamung-myaing Sawng" ah a rak ka tlung. A rak phan i, a thaw hmanh a chuah kho thathi lo. A thin a phang; a mit au a  phing; a lau. Hiti zoh ah "a ar ko." Kawlholh in chim ahcun, "acawng" kan ti lai. A biachim zong ah a ther in a ther.

Ka hawile nih "Zeidah cutin na um? Harnak na tong maw?" tiah an hal. "Ka tong lo" tiah a kan leh. A chim ngam lo. An hal chih peng. Cu hnu ceuah, "Na chim ahcun na thi lai tiah an ka ti caah ka chim ngam lo" tiah a ti.

Ka hawipa cu thoh-hlan-zi hawi tha a ngeimi asi caah, thil sining a thei ngaingai. Cu nihcun a hawipa thoh-hlan-zi pa cu a va auh. Cupa cu ara i, thil sining an hal. Ka hawipa nih a chimmi cu hitin asi.

"Monywa khua in Mon-ywa line car in ka ra. Car gate kan phanh ah, Laiholh tein khawidah na kal lai tiah mi pakhat nih a ka chonh. Cuka ah ka kal lai tiah ka leh. Cun keimah zong Laimi Tiddim ka si. Mandalay ah sau tuk kan um cang le Tiddim holh ka thiam ti lo. Ra law sehbing in kan phirh lai le na tlunnak ding sawng ah kan thlah lai a ka ti. Cun a ka phirh i, kan ra. Lampi ah ka tii a hal tuk, chikkhatte ka hawi le inn ah kan lut ta lai tiah ati i, kan lut. Cuka ahcun pa an rak tam ngai. Phe an rak i kah. Ka hawipa zong cu chikkhatte aa kah ve. Kei zong phe hna i kah ve an ka ti i, phekah ka thiam lo ka ti hna. Asile phe tal phaw ne tiah an ka ti i, an ka phawtter. Cu lio ah nu (ar) zong an rak auh nain, a ra lo. Cucun sau nawn hnu ah, inn in kan chuak i, ka hawipa (keimah) sawng lei ahcun kan kal."

"Lampi kan kal lio ah, na thilri hna van chek ta hnik a tling maw a ka ti. Ka chek tikah ka tangka bawm a um ti lo. Kyats 5,000 a tlau cang. Cucaah kan va kir than i, kan i dinhnak inn ah kan va kal. Phe an rak i kah rih ko. Kan va lut i, ka hawipa nih cun, 'ziah ka hawipa tangka nan fir piak' tiah a van ti hna."

"Cu cangka in, fir na kan puh tiah an hung au; an i hrocer. Na ngamh maw? Na thi lai. Thih na duh maw? tiah an van ti. Cu cangka in sehbing in a ka phurtu pa cu, a buanbara a tawh; a mit aa tar; a paw a fak, a ai, a kio i, thih aa tim." Ka hawipa (sehzing phurtu pa) cu a van i hrim i, a lau tuk. Cucaah a sai-mahrang in a tho. Keimah zong hi kong hi ka chim citcet ahcun na chim cangka in, hitin na um ve lai. na ngamh ah va chim tiah an ka ti. Cucaah ka chim ngam lo nak asi" ti ati.

Khipin ah a chimmi cu a tam lengluang. Thoh-hlan-zi pa nih cun, inn pungsan te hna, parpar um tuning te hna, inn color te hna, minung aa telmi pawl kong te hna a hal. Lam zeitindah nan in kuaihning ti te hna a hal. Lam cu a heh tiah kan i ngerh caah zeitin kan kal ti awk ka thei lo. A inn pungsan lawng ka chim khawh tiah a ti.

Thohlanzi pa nih cun a ruat i, cu inn umnak cu "No.8 Police Station" nih an tlaihmi asilole "No.9 Police Station nih an tlaihmi asi lai" tiah a ti. Hakha ka hawi le he, amah an hlenmi ka hawipa he, No.9 Police sakhan ah an kal. Cuka nih cun, a inn pungsan le lam umtuning nan chim tik ah, No.8 Police sakhan ah a ummi si dawh a si" an ti caah, No.8 ah an va kal.

Cuka police nih cun, car gate a tum ning, lam an in kuaih ning, minung an umtuning le muisam le inn color te hna an van hal. Cucu a chim dih in, cuka inn asi lai ti an theih colh (Police le mifir an rak i pehtlai ngai kho men). Cucaah an vung kal. Inn an phak ah, "Hihi a si maw?" tiah ka hawipa cu an hal. Ka hawipa nih cun, "Asi bak" tiah ati i, inn chung ahcun an vung lut.

Ka hawipa sehbing in a phurtu he, midang phe aa kahmi pawl he an rak thu tung ko. Tangka nan lak piak tiah an van hal hna. An nih nih an rak lehmi cu, "Phe pei aa kah ve cu; a cawi ve cu teh. Nu zong aa cah" tiah an lih rumro in an rak ti hna. Thoh-hlan-zi pa nih cun, "Nan hrawkhrawl lawngte. Nan firmi paoh chuah dih u" tiah a card he a van hro hna. \

Cu hnu lawng ah, "Tangka 4,500 an van chuah. Cun banian angki dozen 2 an van chuah chih." Tangka kan lak ko. Asinain 5,000 asi lo. 4,500 lawng a si an ti peng caah, 500 cu a rak sung. Ka hawipa nih cun, banian angki dozen 2 an fir mi zong a thluak an leh caah, a thei kho ti lo. An van chuah hnu lawng ah, a banian a tlau a theih.

Ka hawipa cu, ka sinah ni 3 a cam i, Yangon ah a lan than. (The end)

Wednesday, February 26, 2014

Zaih-Saa-2 (Dayton, Ohio ah Minak Pa Nih Hlennak)

Lami nih phungthluk kan ngeihmi cu "Ui Fir Aa Phuhrung" ti a si. Minung zong hi, sualnak le palhnak kan tuah tikah, kan i phuhrung ve tawn. Dawi hau lo in mah zam in zam a si.

Voikhat cu Dayton khua ah rian ka kawl. Pizza Delivery rian a um an tinak dawr ah, pizaa phawt rian ka va sawk lai tiah ka kal. Cuka ahcun minak pa tlangval a rak thu ko. 

"Rian maw na kawl?" tiah a ka ti. "Aw" tiah ka leh. Aa thawh i, "Kei zong hika ah hin delivery a tuahmi ka si. A tuan deuh rih le rian thawk a za deuh rih lo. Ka motor ka remhmi a um i lak ka duh le, zaangfah ten na ka thlah ta kho hnga maw?" tiah a ka ti. "Ee" ka ti i, meng 2 tluk a hlatnak ah, Speedway ah ka hei thlah.

Innchung ah ava lut. A rak chuak i, "Coffee cawknak ah tangka a tlang tuk lawng ka ngei i, a nek ka ngei lo le fang 5 tein van ka cawih ta law ka nek lai i kan pek than lai" a ka ti. "Ee" ka ti. Fang 5 cu ka pek. Motor chung cun ka hngah. A rak ra bal ti lo. Ka va lut i, coffee a rak i tuah le a rak ding len ko. 

"Ziah na rat bal ne lo?" ka ti. "Ka motor an ser kho deuh rih lo ti asi i, kan kir than a hau. Kan inn tu ah ka chia pah ta ko ne" tiah a ti i, an inn ahcun ka hei chiah pah. Tangka 5 te kha nek a hau le innchung ah ka va lut ta lai a ti i, a va lut. A rak chuak i, a kahnak a laklawh caah, "fang 15 tein van ka pe law, fang 20 kan pek lai" tiah ati i a rak chuak than. 

Culioah Mirang phungthluk ka lungah a chuak. "Mi nih voikhat an in hlen ahcun anmah sual asi. Voi 2 an in hlen ahcun nangmah palh asi" tiah an timi kha ka lungah a chuak. Hi Minak pa nih voi 2 taitai hlen cu asi kho lai lo ti ka ruat.

Cucaah, "Tangka va la hmasat law 15 ca cu kan pek lai ka ti." "Ee" ati i innchung ah a lut. A rak chuak bal ti lo. Mi hrawkhrawl le mi lihchim asi ti ka hngalh cang. 

Cucaah a chuah hlan lo, $5 ruangah an inn tual in ka hngah lai i, inn chung ah i erh phawt seh ka ti i, zanlei 1 in 5 tiang an inntual ah ka dir. An innka hram lei cu ka zoh peng. A chuah a rak chuak ngam ti lo. Zanlei sang asi cang i, a mui deng cang. 
Cucaah amah zong a celh ti lo in, innka in aa phet zuarmar i, innpa inn dang ah a va kal khi ka hei hmuh. 

Ui Fir a phuhrung an ti bang, mifir cu an i phuhrung zungzal.

Ka tuak i, "$5 ruangah innchung ah suimilam 4 tluk ka erh." Aman in ka tuak i, "Suimilam 1 ah $1.24 in an innchung ah thawng ka thlak" tinak asi. Fang 5 ruangah a freedom nak suimilam 4 tluk alo. 

"Fir, lihchim le mi hlen cu phuhrunnak asi" timi kha cu zanlei ahcun tehte ka hmuhmi a si. Rian hmu hmanh hlah ninglaw, cawnpiaktu tha ngai tuanbia pakhat ka ton caah, lunglawm tein inn leiah, mui hnu ah ka lawi ve. 

Hihi va philh hlah.

"Phuhrun awk ngei lo tein nun hi a hlawkmi nunnak a si."
"Ui fir a phuhrung"
"Mifir cu dawi lo in an zam."


Zaih-Saa-1 (Yangon Ah, Kawl Kutbul Pa Hlennak)

Hlen Hlen

Mandalay College ka kai lio, 1987 kuakap ah, Kawl muicawl (movie) pakhat ka zoh bal. Cucu Kyaw Hing le Soe Myat Thusa an rak i thlakmi "Zaih-Saa" (tuu law ei) timi muicawl asi. Nihchuak zong asi. Zoh nuam zong a si. Fimnak le tluak zong aa telmi movie pakhat asi. A zohtu caah donglo in nihnak movie asi.

Cu muicawl nih a ka ruahtermi cu, "Vawleicung hi hlennak in paw aa cawmmi an rak tam tuk hi te" ti asi. Hlennak in pawcawm hi Kawlram lawng ah um lo in, vawleicung ram fimbik zong ah, hlen in pawcawm a rak tam ko. USA ka phan chinchin i, Kawlram nak in hlen a rak tam deuh. An nih hlen ning cu, a hringhrim lo in fir si lo in, mah lungtho ten, "tayawin" tein hlen asi.

Telephone in maw, email in maw, electronic in tangka hlen ti maw a phunphun in hlennak a rak sang chinchin. Hi hlennak ah, mi tampi cu an lo tawn. Cucaah US ka phanh hnu ah, hlen hi vawlei pumpi thil sining pei a rak si ko hi ti ka fiang than. Ka ruahmi cu minung hi kan fim deuh tik paoh le hlen ning a sang chin lengmang ti ka hmuh.

Mandalay ah "Zaih-saa" tuanbia ka zoh tikah, minung nih thluak hman in midang hlen khawhnak hi a dintuai lomi fimnak le psychology pakhat asi timi ka hmuh. Cu bantuk ah minung tampi kan lo sual tawn. Mifim cathiam le mi sangsang zong an rak lo tawn.

Kawlram ah ka tonmi van tial ka duh.

Voikhat cu Kawlram 1988 buainak ruangah University an khar dih. Khual tal seh ka tlawn ko ne ka ti i, India le Kawl ka hlat. Voikhat cu Yangon ka tlawn. Yangon Thlanglawng buta ah tlanglawng lehhmat cawk ding in ka tlar ve. Zingka tein ka tlar i, zanlei 3 hrawng ah zuar ding a si.

Zing 11:00 Am hrawng ah khin ka sin ah an kut a bul i a ke abaimi Kawlpa te a rak ra. Mi hmurka tha ngaite a si. "U le khawidah na kal lai?" tiah a ka ti. "Mandalay ah ka kal lai?" tiah ka leh. "Asiah lehmah maw na tansi?" a ka ti. "Aw asi" tiah ka leh.

Aka thawh i, "Asi ahcun hi ka ah hin ka pupa hi tlanglawng lehmah zuartu asi. Ka va chimh lai i, achungah 300 pek dingmi kha 350 in na ka caw kho lai maw?" tiah a ka ti. Ka zoh i a kutke a that lo tikah ka zaang a fak. Anih caah 50 te  miak zong cu a thahnem ko hme tu ka hei ti. Kei zong a hngah ka huam ti lo caah, "Ee kan cawk ko lai" tiah ka leh.

Tlanglawng zuarnak zungpi pawng ahcun a va dir. Lehmah zuartu upa hna cu a hei chonh len hna. An pawngah atu le tu a va kal. Saupi a va dir. Kei zong cu lehmah ka hngak i, ka tlar ve rih ko. Ka sin ahcun atu le tu a rak ra i, "U le hngak ko rih. An stick tuk le tlawmte ralrin deuh a hau. A ngah dengmang cang" tiah thawng a rak ka thanh lengmang. Lehmah a ngah cang lai ti tik paoh ah, tangka cu ka rak lak te lai a ka ti. "Ee" tiah ka hei leh ve.

Zanlei 2:00 PM a phan cang. Lehmah zong an zuar rih lo. Ka rawl a tam. Ka zun a chuak pah cang. Cu lio ah, a rak ra than i, "U le lehmah a ngah cang lai. Caan tlawmpal ah. Tangka van ka pe cang" tiah a ti. "Ee" tiah ka ti i, tangka cu ka pek. Lehmah zuartu upa pawl pawng ahcun a dir peng ko. Hngak rih ko tiah a kut in a van ka piah pah tawn.

Ka zun a chuak i, chikkhatte zunput ah ka van kal. Ka van kir tik cu, kut bul pa te cu a um ti lo. Ka kawl len cu ka hmu ti lo. Mithla loh in a lo cang. A ken kip kawl len zong ah a muisam a leng ti lo. Tlanglawng lehmah zuartu saya pa cu ka hal. "Atu nai i kut bul pa te kha, lehmah kan cawk piak lai a ka ti i, nan pawngte ah a um peng ko khah. Tangka 350 ka pek i, atu khawidah asi ka ti. A theih in kan thei lo" a ka ti.

Cu vial ahcun, Kyaw Hing le Soe Myat Thusa an rak i thlakmi "Zaih-saa" kha ka mitthlam ah a hung cuang zuahmah. "Ee..amin in Mandalay ah B.Sc kum 4 ka kai i, degree ka hmuh ve. Atu kut bul pa te nih maw duh paoh in a ka hlen. "Zaih-saa" taktak pei a ka tuah ko hih" ti ka ruah ah, ka lungfah a celh in ka celh lo. Keimah le mah mawhchiat dah ti lo cu, zeihmanh mawhchiat ding aum ti lo. Ka thin cu a dai kho lo. Ni maw a lin deuh? Ka chungthin hme a lin deuh? ti tluk a si.

Tlanglawng lehmah ka tansi mi cu ka cawk i, tet taktak in Yangon in Mandalay lei ah zanlei sang ah ka tlung. Zanlei sang nisen cuar ah, cupa te kong cu ka ruat peng rih. Ni cu a niam ngai cang. Thli-hir an hrang i, a dai ziahmah nain, ka thinlung cu a dai kho lo. Ka thin maw a hung deuh? Ka ning maw a zak deuh? Pasal kut bul pa te nih "zaih-saa" a ka tuah ko cu ee ka ti. Ka thin a hung tuk.

Cu lio ah, zanriah ei a hung za. Buta pakhat kan phan. Nga-kyaw, sakale-kyaw ti in a phunphun an van zuar. Cu lio ah, tangka 350 a ka hlengtu pa, kut bul pa te kong ka ruat. "Kei ka caah mitthli, a nih caah zanriah thaw ei" ti ka van ruat. Ka lungfah a dai kho rih lo. Rawl ka cawk i ei zong ka zaang a tlung lo. Ka tangka sunghmi le kut bul hlenmi kha a fak tuk in ka ruat peng rih.

Zanriah ka ei lio ah, kut bul pa te kong ka hei ruat than. Anih zong atu cu inn a va phan pah cang lai. Tu zanlei cu inn a lawi tikah, a nupi fate sinah zeitluk in dah amithmai a va panh hnga, "Nihin cu ka sipuazi a tha ngai; ka kaih ngai; ka hlawk ngai" tiah mithmai panh te in a va tlung lai. Cun a nupi fate caah rawl thaw le zanriah thawthaw a va dangh hna lai. Tu zan cu khim te in pei rawl an ei lai cu?"

"Aw... a hal in ka hal sehlaw ka pek tung lai lo. A hlen in a ka hlen i, kei ka caah sunghnak si ko hmanh sehlaw, an nih caah an chungkhar tling tein zanriah thawte an einak le an chungkhar nunnak pei a si hi" timi khua ka van ruat.

"Mi nih kan cung i an tuahmi sualnak kan ngaithiam hna bantuk in, kan sualnak kha kan ngaithiam ve tuah" timi thlacamna kha ka ruat. Cu cangka in a sualnak ka ngaihthiam pin ah, midang a hlen tinak hnga lo thla ka campiak.

Cucangka cun ngaihthiamnak lungthin ka van ngei; ka khing aa zang. Nuam tein a nih zong tu zan va it ko ne seh timi khua ka ruat; kei zong tlanglawng in, Mandalay lei ah nuam tein ka tlung ve. Aka hlennak tuanbia cu ka philh kho lo nain, ka lungfah nak cu, thlizil kir a hrangmi bang in a dai ziahmah.

Cu ni thawk in, hihi ka ruat zungzal.

"Midang nih an hlen zong ah, nang nih mi va hleng hna hlah. Mi hlengtu sinak cun, hlenmi si hi na thlarau caah a tha deuh suaumau."







Monday, February 24, 2014

Mi Tlamtling Sinak Caah Aherhbikmi Thil Dawt 10

     Voikhat cu kan umnak Columbus khua i, Westland High School ah OGT camipuai a phimi holh ka va leh piak hna. Vam ah biasunglawi tampi aa tarmi ka hmuh. Cu hnalak ah, hi biasunglawi taktak aa tarmi ka hmuhmi nih, ka nunnak ah thazaang tampi a ka pek.
      Cu an tarmi catlap cungah an tialmi cu, "The Top 10 Steps to Success" timi asi. Laiholh in cun, "Tlamtlingmi Sinak Caah Aherhbikmi Thil Dawt 10" ti in, a fawinak cun leh khawh a si. Hi thil dawt 10 hi na tlaih ahcun, na nunnak ah teitu na si kho. Tlamtlingmi na si kho. Kawlholh in chim ahcun, "a awngmin mi na si kho" tinak asi.  Cu hna cu atanglei bantuk in an si. Abiapi bik tete in ka van tial hmasat.                                                                                                
                                   The Top 10 Steps to Success

1. Try= I Zuam
2. Try again= I Zuam than rih
3. Try once more =Voikhat cun i zuam than rih ko
4. Try it a little bit differently= Phundang deuh tein i zuam rih
5. Try it again tomorrow = Thaizing ah i zuam than rih
6. Try and ask for help =I zuam law bawmhnak hal (Na ti khawh lo tikah)
7. Try to find someone who's done it = A rak tuah bal cangmi kha ruahnak hal hna
8. Try to determine what is not working = Tlamtling lo mi thil theih izuam
9. Try to determine what is working =Tlam a tlingmi theih zuam
10. Just keep trying= I zuam peng rih ko

       Atanglei mifim bia hna hi ruat hmanh. Hi bia hna hi na fian i, na zulh le na tuah ahcun, a tlamtlingmi pa/nu sinak he na hlat ti lo. 
                                                           
                                For Success
1. For success attitude is as important as ability
    (Tlamtlinnak caah, lungput hi thawnnak tluk in a biapi)

2. Make an effort no an excuse (Sihnalh hlah, tuah khawh tu zuam)

3. Only educated are free (Epictetus, Greek Phylosopher) 

          Na nunnak ah zalawn na duh ahcun, fimcawnnak tha va pe. Fimnak ngeihlo le knowledge ngeih lo tuk ahcun, na nun chung na free kho taktak lai lo. Na lungthin nih thawng an thlak peng khawh. Cathiam lo le fimnak ngeih lo ahcun, vawlei sining, thil dang sining, midang sining theihthiam a ahar. Ram kongkau theihfian le thil umtuning (system) theih khawh asi lo. Cucaah zeibantuk thil tuah hmanh ah, lung a hring, lung a tliangtlai kho lo. Cuticun fimnak ngeih lo ahcun, lungput nih thawngah thlak khawh a si. Hi vawleicung ah zawlawn na duh ahcun, fimnak va cawng.
                                          

Tuesday, February 18, 2014

Laiholh le Kawlholh Aa Lomi Biafang Hna

Laiholh le Kawlholh Aa Khatmi Biafang Hna

Lai le Kawl hi Tibeto-Burman miphunpi chungah aa telmi kan rak si. Mongolia veve in arami kan si. Kan pipu an rak umnak Chindwin tivapi nelrawl hrawngah naihniam ngai in khua an rak sa. Cucaah Lai le Kawl hi kan biafang aa naihmi an tam tuk. Laimi nih Kawlmi sin in maw kan lak? Kawlmi dah Laimi sin in an i lak chin? timi belte cu kan hngal kho lai lo. Aa lomi tete hi atanglei ah ka van tial.

Minung pumsa chung ah siseh, thil min le zeidang min ah awchuah tampi an i lawhnak a um. Cucaah nikhatkhat kan pipu chan ah, Kawl le Lai hi naihniam tein rak um hna sehlaw a dawh.

        Laiholh          Kawlholh
1.     sam                san/sapin
2.     hnar               hna-khawng
3.     hnap               hnat
4.     kha-be            khaa
5.     hna-khaw       hna-zuat
6.     mit-mu            miat-se    
7.     lam                 lan
8.     inn                   ing
9.     cawna             cuai-nua
10.   hnih                hnit (two)
11.   thum                tung
12.    lii                    lee    
13.    nga                  nga
14.    kua                  ku
15.    khua                zua
16.    tii                    yee
17.    lawnh             luan (kyaw)
18.     theih               tih
19.     lei-kuang       le-kuat
20.     lu-pawng       khawng-paung
21.     pher               phia
22.     nga                 ngaa (fish)
24.     ang-ki               ing-kyi
25.     thei                  thii (fruit)
26.     ui                      kh-ui
27.     nam (rim)         nan
28.    a--thlum         a--chu (Lai le Kawl ah "a" in biafang tampi an i thawk)
29.    Nga-ramh      nga-ranh
30.    ni                  ne (sun)





I Know Who Holds Tomorrow

I Know Who Holds Tomorrow
(Phuahtu: Ira Stanphill, 1950) 
I don’t know about tomorrow;
I just live from day to day.
I don’t borrow from its sunshine
For its skies may turn to grey.
I don’t worry o’er the future,
For I know what Jesus said.
And today I’ll walk beside Him,
For He knows what is ahead.
Cho:
Many things about tomorrow
I don’t seem to understand
But I know who holds tomorrow
And I know who holds my hand.
Every step is getting brighter
As the golden stairs I climb;
Every burden’s getting lighter,
Every cloud is silver-lined.
There the sun is always shining,
There no tear will dim the eye;
At the ending of the rainbow
Where the mountains touch the Sky
Cho
I don’t know about tomorrow;
It may bring me poverty.
But the one who feeds the sparrow,
Is the one who stands by me.
And the path that is my portion
May be through the flame or flood;
But His presence goes before me
And I’m covered with His blood.
Cho

                                              Hlaphuahtu Tuanbia
Ira Forest Standfill (Feb 14, 1914-Dec 10, 1993) cu, Bellview, New Mexico ah a chuak. American ram Krihfa hla tampi a phuahtu le minthang pakhat asi.

Amah hi kum 10 a si lio tein music le hla lei ah a rak huam i a thiam ngaingai i, piano, organ, ukulele le accordian duh paoh a rak tum thiam. Kum 17 a si in hlaphuah aa thawk i, an biakinn sak dingmi, thanghnak hla le thlacamnak hla tampi a rak phuah.

Amah hi Chillicothe, Missouri i a ummi, Junior College ah sianginn a rak kai. Phungchim le thlaphuah a thiam ngai caah Hyles-Anderson College, Hammond, Indiana nih honorary Ph.D an pek.

USA le Canada khua tampi a tlawng. Phung a chim pah i hla zong asa pah. Ahla hi hlasakthiam minthang Elvis Pesley zong nih an rak sak. Vawleicung ram 40 tluk a tlawng i thawngtha chim pah in hla a sa pah. Kum 80 a tlin lai thla 2 tluk a duh ah, Overland Park, Kansas ah a thi. A thih tiang ah hla 500 tluk aphuah ti a si.

A hla phuahmi lakah "I Know Who Holds Tomorrow" timi te hi, ka uar tuk caah ka blog ah ka van chiahnak asi. Hi hla te hi, Mandalay College ka kai lio ah kan rak sak tawnmi le ka nunnak ah thazang a rak ka pe tukmi asi. Ka sianginn kainak i ka rak har tuk lio caan ah, pithlung te hmanh a cawmtu Pathian nih cun ka nunnak cu a ka ruah ko lai timi zumhnak he sianginn ka rak kai. Hi hla te nih a fekmi zumhnak le thaizing kongah ral tha tein a rak ka nunter zungzal.

Hi hla a phuahnak a ruang te zong hi ngaihchiate a si. Ira Standfill hi, nupi dawhte a ngei. Anupi he hla zong an rak sati tawn. Fapa te an rak ngei. Fapa an ngeih tlawmpal ah, an innchungkhar tangka harsat deuh ruangah, an nu he an rak i then. An nu cu tlangval aa chiah. Nigh club le aphunphun ah hla asa. Cuticun amah duhnak vawlei lei ah a kal ve. Nuam a ceng. Pastor le thawngtha chimtu tampi hna nunnak lam thluan hi, a rak nuam tuk lem lo. Ngaihchiatnak in a rak khat ve ko.

Nikhat cu, Ira Standfill cu lam cung i emergency motor awnmi thawng a theiht tikah zeidah asi hnga tiah lam lei ahcun a vang kal. Minung accident tongmi a hei hmuh hna. Cu accident an tonnak hmun ahcun a va tli. Cu  ahmuhmi thil nih a lauter ngaingai. Zeicatiah, a rak ril komi minung ruak cu, a lu a tlawngmi driver pa le a fapa dawtte i a nu ruak an rak si. A nu ruak cu, lamcung a luangmi thisen ah a rak i ciah ko cang.

Ira cu lungrawk taktak in, inn lei ah a kir. Cu a kir pah ah a thinlung ah aa tial ziahmahmah mi hla cu, "I Know Who Holds Tomorrow" ti a si. Hi hla te hi, tang 10 ka kai lio in, nihin ni tiang ah zumhnak in thazaang tampi a ka petu asi.

                                           -----------Dih-------------------

An nu accident atonnak kong cu, blog pakhat ah hitin an tial. 




Chuck Maglaughlin said...
In person I heard Ira give the story behind "I Know Who Holds Tomorrow." Funny how what I heard five feet away from me does not exactly jive with what other websites show. Ira shared how his early ministry with his young wife had been fruitful, but the travel and the meager financial payback was not exactly lending itself to the betterment of his marriage with his wife, his accompanist and singing partner. Then came the birth of his baby boy. Not long after, the strain was beginning to get too much for his wife. She seemed distant.

It all came to a head one day when she pulled up to Ira on the back of a motorcycle being driven by a "Hell's Angel." To Ira's horror, both began to laugh at and mock him for his undying faith in His Savior. They cried, "Where is your God now, when you need Him the most"? As they screeched the tires and burned rubber all the way down the street, Ira's heart almost gave way to their unbelief. He left to return home where he was living alone after his wife had left and divorced him. He was deeply crushed. Suddenly he heard loud sirens racing past, outside his door. He decided to see what all the ruckus was about, over the hill at the end of his road. There he was confronted with the most ghastly thing he had ever seen or imagined. There lying in a huge of pool of blood all twisted and broken with flesh and bone scattered all over the road was his little boy's mother and his once life long partner in ministry. Next to her was her HEADLESS driver! They had wiped out in their attempt to show off and mock God's truly anointed. As Ira turned to walk away and return home, the words to the song began to emerge for all eternity to enjoy...My Mom's all-time favorite, now in His dear presence.

Thursday, February 6, 2014

Columbus Khualipi Hmanthlak

Kan umnak khua Columbus, Ohio hi, a khua a rawn ngai. Mandalay bantuk in a rawn. Fingtlang a niam. Tiva kam tibantuk lawngah hrawngkuang hrawn tete lawng ah kuar le tlang niam tete an um. A rawnh ngai caah le apawng hrawng ah tlangbo a um lo caah, khua a langhnak le chuahnak a rem tuk lo. Hmantlak thlak tik zongah, inn pakhat le khat an i phen dih ngacha i, a lang kho tuk lo.

Atanglei hmanthlak hna hi, Columbus khua aa dawhnak deuh hmanthlak an si.


               


Columbus Downtown le Scioto River Park






Main Street hleithar


   


Downtown kam ah a kalmi tlanglawng hlei


    Columbus Downtown kam lam tonnak


                   



     

Zanlei sangah Columbus Downtown


       Columbus downtown zan hmanthlak


                  Main Street puai tuah lio


         









Hyatt Regency Hotel le Nationwide Insurance Building



US university lianbik pakhat Ohio State Univ. Campus




                       


Columbus ah a hlunhlai cemnak N.High Street


Hutington Center, Statehouse le Rhode State Office tower






           Noor Islamic Cultural Center





Ohio Stadium. 7th largest stadium in the world



               Mt. Carmel Medical Center



                   Waxner Medical Center


           Wexner Medical Center (New building)


Ohio State University East Hospital


        Riverside Methodist Hospical


         Nationwide Children's Hospital


                  Ohio State Sianghleirun
 Battelle Research tuahnak le Columbus downtown


Columbus College of Arts & Design


                           


      Capital University Law School


Columbus State Community College


          Ohio Dominican College


              Otterbein College


                Franklin University


            College of Josephinum


         

                       Fortis College


             Bradford School


USA Zoo ah No.1 asimi Columbus Zoo


USA Casino lianbik pakhat, Hollywood Casino


Cardinal Healh comapny inn. Riantuantu 3,200 leng an um


               Columbus Downtown


A thabik ah aa tel ve mi Muirfield Village Golf Course


                  Ohio Governor's Inn


Sipuazi ah minthang khua pakhat asi vemi Dublin


Sipuazi ah mithang khua pakhat Gahanna khua


Darby Creek Metro Park (Ohio Park Minthang)





Hringtu Pa Ni (Father's Day)

"Hringtu Pa Ni" cu America ah hringtu pale upat peknak caah hmanmi ni sunglawi a si. Mi tampi nih Hringtu Pa Ni tiin kan tial. A cheu nih Hringtu Pale Ni ti in kan tial. Father's Day ti asi ko caah, Pa Ni ti in auh ding a si nain, Laica le holh ah a laklawh deuh caah, Pale Ni ti tu in ka van tial.

Pale Ni aa thawknak cu, thil a ruang pahnih a um:

 (1) Kum zabu 20 thawkka hrawngah Mother's Day kha USA sunhsak le tuah a van si. Ziah Mother's Day tuah asi ahcun Father's Day zong cu tuah ding pei asi ve ko cu tiah a ruanak a chuak.

(2) 1908 ah zunngaihnak ni (memorial day) an tuah. Cu ni ngakchia tampi cu December 1907 ah Monongah, West Virginia ah leitang thilri an cawhnak ah, lungkua chungah puahnak a chuak i nunnak a liammi pa le hna i an fale an si. Cu Memorial Day ah aa telmi hna thinlung ah, Pale Ni tuah ding a rak chuak.

Hi lio caan ah, Sonora Dodd (Feb 18, 1882-March 22, 1978) timi nu mi za ngaingai pakhat a um. Cu nu cu a nu nih a thihtak hna. Unau 6 an si. A pa cu William Jackson Smart a si i, Civil War pension pakhat a si. A nupi a thih hnu ah, nupi dang thi ti lo in a fale 6 cu a hmaihpi hna i, tha tein a zoh hna. Cu lio caan ah hi bantuk pahmai hi an rak har ngai. A cheu cu an nu le nih an thihtak hna ahcun, nupi dang an thi asiloah an fale kha chungkhar dang sinah an rak chiah tawn hna. Sonora a pa cu nupi dang thi lo tein afale tu a hmaih pi hna.

Sonara nih a pa nih a dawtnak hna le azohkhenhnak hna kha a hmuh tikah a pa upat pek a duh. Ziah Nule Ni zong tuah a si ve ko i, ziah a kan hringtu kan Pale Ni kan tuah ve ding a si timi ruahnak a ngei. Anna Jarvis nih Mother's Day a rak tuahpimi hna nih thazaang tampi a van pek. Ruahnak tha tampi a pek fawn.

Sonora Dodd (1882-1978)

Cucaah Sonora Dodd nih cun, America ram pumpi ah, Father's Day tuah ding kha heh tiah hmunkip ah chimrelnak a van ngeih. Hringtu kan pa le hi a kan zohkhenhnak hi, theihhngalhnak le upatnak pek an tlak ko tiah a ruat. Cuticun 1908 in Father's Day hi rampumpi zungkharni siding in a rak i zuam hmasat.

Cuticun Washington State, Spokane khua ah,  a voikhatnak bik, Pale Ni cu  June 19, 1910 ah arak tuahpi hna. Cuticun Father's Day tuah cu, khua khat hnu khuakhat, kum khat hnu kum khat in a karh deuhdeuh. Krihfabu kip nih tuah an van thawk ve cio.

Cuticun, Pale Ni tuahnak cu duhsak tein a thang ceumau i, 1972 ah Pre. Nixon nih Father's Day cu cozah nih theihhngalhnak a rak tuah. Cu caan thawk in nihin ni tiang, Pale Ni tuah a sinak a si i, Sonora Dodd zong cu Father's Day a thawktu tiah minthatnak an putter.


Sonora Dodd le a pasal John Bruce Dodd an rak umnak Spokane, WA inn


Sonora Dood thlan
Father's Day aa thawknak Spokane, WA khua

Biatlangkawmnak

Kei mah zong Thau ka um lio ah, Pale Ni tuahnak ah ka rak i tel kho ve. Rev. Dr. C. Duh Kam nih a rak kan tuahpi. Ka nulepa zong biakinn ah lupawng ponh bu in kan rak pumhpi hna. US ka phak tik zongah, Pale Ni ahcun kan chungkhar tein dawr ah rawl kan ei tawn ti tawn.

Atu Pathian nih fapa (5) le fanu (2) thlua a kan chuah tikah, Hringtupa pakhat ka sinak in Father's Day hi ka uar chin lengmang. Ram le miphun caah "pasaltha" kan si khawh lo zongah, mah le chungkhar ca tal ah pasaltha si ding hi, Bawipa nih  akan duhmi asi. Cucaah ka fale caah pasaltha si ding hi, kei zong ka lungthin in ka nunpi chihmi le sehchihmi thil pakhat a si.

Cun Sonora bantukin kan nih cio zong nih, kan pale hi sunhsak, upat, dawt le zohkhenh ding hi kan rian a si. Pale cawisangtu, minthatnak petu, sunparnak petu ding le pale dirkamhtu ding cu fale kan si awk a si. Pale kan lawmhter hna ahcun mit hmuhlo Pathian zong aa lawm ve. Zeicatiah vawlei pale cu mit hmuh Pathian an si i, Pathian cu mit hmuhlo in thlarau kan Pa a si ve caah a si.





































































Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....